امروزه بسیاری از شرکت ها به اهمیت برنامه ریزی راهبردی پی برده اند. شرکت های (هولدینگ) نیز این موضوع را مدنظر قرار داده اند. بحث برنامه ریزی راهبردی در شرکت های مختلف متفاوت است و در شرکت های (هولدینگ) نیز پیچیدگی های ویژه ای دارد. شرکت های (هولدینگ) با دو تصمیم راهبردی مهم مواجه اند: 1. سرمایه گذاری ها در چه حوزه هایی و چگونه صورت گیرد؟ 2. شرکت مادر چگونه بر حوزه های سرمایه گذاری شده (کسب وکارهای تابعه) تاثیر بگذارد و آنها را مدیریت کند؟ شرکت های (هولدینگ) در راستای تصمیم های راهبردی خود با ریسک هایی روبه رو می شوند که باید به آنها توجه داشته باشند. در این پژوهش، با استفاده از مالتی گراندد تئوری که ترکیبی از گراندد تئوری و فراترکیب است، ریسک های راهبرد این گونه شرکت ها شناسایی می شود. با توجه به ترکیب دو روش، ابتدا حدود پنجاه پژوهش از بین بیش از چهارصد پژوهش مرتبط برای فراترکیب استفاده شد و کدهای مربوطه نیز شناسایی شد. سپس با استفاده از چهارده مصاحبه ساختاریافته در قالب گراندد تئوری، مفاهیم و مقوله های نهایی استخراج شد که عبارت اند از: ریسک های مدیریتی، ساختاری، مالی، عملیاتی و رفتاری.

تلاش شرکت ها به منظور رفع مشکلات خود و کسب سهم بیشتری از بازار ناپایدار کنونی، با توانایی های بسیار متفاوت آنها (توان مالی، توان تخصصی، نیروی انسانی، توان فنی و غیره)، باعث شده است تا ادغام و گروهی شدن شرکت ها، به منظور استفاده مطلوب از توانایی های یکدیگر و فعالیت به صورت شرکت های (هولدینگ)، متداول شود. با چنین اقدامی و تبدیل شدن چند شرکت به یک مجموعه (هولدینگ)، برنامه تدوین شده و ساختار سازمانی قبلی شرکت ها برای وضعیت فعلی مناسب نخواهد بود و بازنگری و اصلاحات لازم باید در زمینه موارد فوق انجام شود.در پژوهش حاضر، تلاش شده است به منظور دستیابی به ساختار مطلوب (هولدینگ)، ضمن آشنایی با مفاهیم نظری در این حوزه، مدل مفهومی پژوهش، تهیه شود و با استفاده از آرای خبرگان بخش، شاخص های مناسب در تعیین ساختار (هولدینگ) مشخص گردد و در شرکت سرمایه گذاری صباجهاد آزمون شود. یافته های پژوهش نشان داد که اجزای مدل و شاخص ها، به درستی انتخاب شده اند و در بین مدیران ارشد شرکت، در بیشتر موارد تفاوت معنی داری بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب وجود دارد و لازم است که شرکت برای اصلاح ساختار خود، به رشد شاخص ها و دستیابی به وضعیت مطلوب بپردازد.

با توجه به نقش کلیدی بنگاه های مادر در هدایت کسب وکارهای تابعه و حجم عظیم سرمایه های تحت مدیریت، اشراف بر تحولات محیط بیرونی در کنار درک کافی از کسب وکارهای تابعه نقش تعیین کننده ای در موفقیت کلی گروه دارد. درنتیجه، این ضرورت احساس می شود که مطالعات حوزه هوشمندی- که از دیرباز بر شرکت های تک کسب وکاره متمرکز بود- باید اکنون در تطابق با اقتضائات محیطی شرکت های مادر و نیازهای اطلاعاتی آنها ظهور یابد که در این پژوهش با عنوان هوش مادری یا هوشمندی بنگاه مادر معرفی شده است و شناسایی ابعاد و مولفه های آن مدنظر است. جامعه آماری پژوهش را در بخش کیفی، خبرگان دانشگاهی و اجرایی و در بخش کمی، مدیران و کارشناسان شرکت های (هولدینگ) و دیگر افراد مطلع تشکیل می دهند. در بخش کیفی از روش تحلیل محتوا و در بخش کمی از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. درنهایت، نتایج تحقیق وجود 33 مولفه موثر بر ایجاد هوش مادری را در قالب شش گروه (عامل) تایید کرد.

موضوع کنترل استراتژیک، به خودی خود پیچیده است و این موضوع در شرکت های (هولدینگ) دارای پیچیدگی مضاعف است. تحقیقات پیشین، دو متغیر رسمیت و تعداد معیار عملکرد (شفافیت) در کنترل استراتژیک اعمال شده توسط ستاد مرکزی در شرکت های (هولدینگ) را به صورت نظری مورد توجه قرارداده اند. در این تحقیق سعی شد تا با جمع آوری اطلاعات از شرکت های (هولدینگ) پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، این موضوع مورد بررسی قرار گیرد و بهبودهای لازم ارایه شود. گرچه آزمون های انجام شده، ارتباط بین رسمیت و تعداد معیارهای ارزیابی به کار گرفته شده در کنترل استراتژیک را با عملکرد بلند مدت شرکت های نمونه تحقیق، تایید نکرده است، اما ترکیب این دو متغیر و ارایه چهار گونه برای کنترل استراتژیک، موجبات اندکی بهبود را در برقراری رابطه بین گونه های کنترل استراتژیک و عملکرد بلند مدت شرکت های (هولدینگ) فراهم آورد. آزمون تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که در شرکت های نمونه، شرکت هایی از عملکرد بالاتر برخوردار بوده اند که از گونه کنترل رسمی بر مبنای تعداد معیار کم تر استفاده کرده اند. به علاوه، یافته های تحقیق مبین آن است که هر شرکت (هولدینگ) باید به تناسب نوع تدوین و اجرای استراتژیک خود، از یکی از استراتژی های کنترل استراتژیک استفاده نماید و هماهنگی بیشتر بین این سه مرحله بر مبنای نقاط مرجع استراتژیک پیشنهاد شده، در یک شرکت، به بهبود عملکرد بلند مدت آن شرکت منجر خواهد شد.